Lekker lui moestuinieren

Lekker lui moestuinieren, dat klinkt vast al veel beter dan dag in dag uit hard werken. Ja toch?

Moestuinieren is over het algemeen best een hoop werk als je het op de traditionele manier doet en lekker lui moestuinieren klinkt als vloeken in de kerk. Ik zeg maar zo “beter vloeken in de kerk dan in de tuin” want het moet wel leuk blijven.

Traditioneel moet er gespit worden, onkruid gewied, er moet mest in, kalk bij, turf erop, beestjes eruit, harken, schoffelen… En zo breng je de hele lente, zomer en herfst op je arme knietjes of met een gebroken rug in de tuin door.

Dat is leuk als je een klein moestuintje hebt maar als het groter is dan een paar vierkante meter is de lol er snel vanaf als je ook nog een gezin hebt om voor te zorgen, een baan hebt en een huishouden en er nog duizend andere klusjes op je wachten.

Ben je lichamelijk wat krakkemikkig of gewoon lui?

Misschien ben je lichamelijk niet meer  in staat om te spitten, graven, harken en elk onkruidje uit de grond te trekken.

Of ben je gewoon lui? Dat is hier vandaag ook helemaal geen schande want waarom zou je je zo vermoeien als het helemaal niet nodig is?

Hier zie je een hoekje van mijn voormalige aartsluie rommelige moestuin:

Misschien vraag je je wel eens af waarom er in de natuur niet gespit en bijgemest wordt en dat dat in jouw tuintje opeens wel moet volgens hen die het zeggen te weten. En dat is de beste vraag die je je kan stellen. Want met die vraag kom je bij een logica uit die je echt van je voeten blaast.

Het is namelijk allemaal NIET nodig

Ik vermoed dat tuinieren door mannen heel ingewikkeld gemaakt is zodat ze (heeeeeel lang geleden) veel belangrijker en druk bezig leken dan ze eigenlijk waren. “Nee lieve vrouw, ik moet nog afval verwijderen en dan moet ik bemesten, en vergeet niet dat ik het hele plan moet gaan maken voor de wisselteelt anders loopt alles in het honderd. De hele tuin moet nog gespit worden, onkruid uit de grond trekken en de composthoop heeft wat aandacht nodig”

Mannen maken het moeilijk

Ik heb niks tegen mannen maar van de meest basic dingen weten ze iets ingewikkelds te maken. Kijk maar naar koken. Thuis kunnen velen (nee, jij bent anders, weet ik toch!?) nog geen karbonade bakken, boon afhalen of aardappel koken maar de meeste chefkoks zijn opeens wel mannen. Want zo is het opeens heel ingewikkeld, met allemaal technieken die anderen niet beheersen maar uiteindelijk maken ze gewoon eten, het ziet er alleen wat netter uit.

Compost onzin

Welke gek heeft er bedacht dat composteren op een hoop gedaan moet worden? Waarom dat heen en weer gesleep met plantafval? Duizenden moestuiniers zeulen tuinafval vanuit alle hoeken van de tuin naar de composthoop zodat ze veel kale grond hebben. Die kale grond wordt dan wel weer wat arm helaas. Geen nood! Dan wordt er weer compost van de composthoop door de tuin verspreid. De logica ontgaat me volledig. Wanneer je namelijk al dat oogstafval (okee, aardappelresten ruim zelfs ik op…) gewoon laat liggen wordt het ook opgenomen door de aarde. Echt waar! Bijkomend voordeel is dat je de grond beschermt tegen uitdrogen. Mulchen met je moestuinafval, mooier kan gewoon niet!

Ikzelf heb ondertussen door lichamelijke toestanden maling aan netjes en mooi.

Ook met de moestuin. Waarom al die kale grond met strakke rijtjes gezaaide worteltjes? Groeien ze beter in strakke rijtjes? Hebben wortels en uitjes een militaire inslag waar ik niets van weet? Loopt sla graag een soort polonaise voor de mayonaise? (dressing, ok…) Doet de radijs het beter als het in strakke lijnen staat dan wanneer het uit de losse pols gezaaid is?

Welnee!

En waarom moet elk plantje dat we niet zelf gepland of gezaaid hebben met wortel en al uit de grond gerukt worden? Misschien is het wel een nuttig kruidje en smaakt het heerlijk op brood of door de sla.

Moestuinders zijn net mensen en zij zijn ook het contact met de natuur een beetje heel erg kwijtgeraakt. We hebben ons laten drillen tot het moestuinieren in hysterisch rechte regels en één gewas per afgemeten vak, wisselteelt en veel kale grond vochtig zien te houden en vooral bijmesten omdat anders de grond zo arm wordt.

Tegenwoordig lopen we niet meer gedachteloos achter de meute aan. We worden kritischer, denken na, beschikken over allerlei bronnen van informatie en stellen onzelf verbaasde vragen. De oude garde zal over het algemeen niet makkelijk te overtuigen zijn. Dat is begrijpelijk. Als je altijd geleerd hebt dat het zus en zo MOET dan is het niet zo makkelijk om opeens andersom te gaan denken en doen.

Wie echter nog soepel van geest is, lichamelijk krakkemikkig genoeg om het niet meer te kunnen op de ouderwetse manier of voor wie zo lui is dat er voordeel te halen lijkt te zijn, kan echter prima kritisch zijn, nadenken over de logica in oude methoden en zichzelf de grote vraag stellen:

Waarom?

Want waarom wordt die grond zo arm in jouw tuin terwijl het in de natuur gewoon hartstikke vruchtbaar blijft en er van alles op groeit? Precies, dat is de juiste vraag!

Omdat dáár wel alle plantresten op de aarde vallen en zo de aarde vochtig, luchtig en gevoed houden. Dat gedonder met die composthoop is eigenlijk de natuur onder dwang elders zijn ding laten doen terwijl het alleen maar extra werk is. Want als je de koolbladeren bijvoorbeeld een beetje kleiner (of niet) maakt en gewoon laat liggen dan wordt het gewoon weer door de grond opgenomen. Iemand heeft er dus ooit een heel ingewikkelde toestand van gemaakt zonder enige goede reden!

Spitten, er zijn steeds meer tegenstanders van.

Gelukkig, want de gek die dat bedacht heeft bekeek de aarde van zijn tuin net zoals zijn ochtendpap, denk ik. “oh, de pap is wat afgekoeld en wordt wat droog bovenop. Even roeren en het is weer goed”.

Zie je het voor je? Een boer in de oudheid die boven zijn bordje pap opeens dat ‘Eureka’ moment kreeg en toen snel al zijn buren erover vertelde? Hopsakee, in minder dan geen tijd dacht iedereen dat spitten ergens goed voor was.

De toplaag

Tegenwoordig weten we dat de toplaag van de aarde zoals die in onze tuin ligt vol zit met leven. Het krioelt er van de beestjes waarvan het gros zo klein is dat we ze niet zien. Er zitten wormen in die de grond voor ons omspitten!

Diezelfde laag zit barstensvol bouwstoffen voor planten. Die toplaag is goud waard! Wanneer we die met een spade omgooien leggen we dus de vruchtbare grond onder een laag schrale grond waar veel minder in leeft en gebeurd. Geen wonder dat er gemest moet worden!

We harken als krankzinnige elk los blaadje, elk onkruidje en elk oogst-restje uit de tuin want dat hoort op de mesthoop. Maar waarom dan toch?

We verknallen van alles in de tuin en gaan het dan met kunstgrepen weer rechtbreien. Als we nou eens leerden dat we van een heleboel dingen gewoon af moeten blijven met onze bemoeizuchtige groene vingers… Al was het maar omdat het zo vreselijk veel werk scheelt!

Luiheid is des duivels oorkussen

Dat is de spreuk die ik verantwoordelijk hou voor deze gekkigheid. De streng gelovige boeren van vroeger konden het zichzelf niet makkelijk maken. Succes kreeg je alleen door dag in dag uit keihard te werken. Van gemak kreeg je maar ellende.

Als kind was ik al dwars en vroeg lastige vragen waarop ik zelden een zinnig antwoord kreeg maar nu ik dan eindelijk 52 ben komen die oude vragen weer naar boven. Waarom zien moestuinen er zo kaal en onnatuurlijk uit?

Waarom wisselteelt als het helemaal niet nodig is om bijvoorbeeld alle aardappels in één vak te telen? Vooral als je niet met oogstmachines werkt is er geen enkele zinnige reden voor. We zijn gewoon gek geworden, of gemaakt, dat weet ik niet precies.

Wanneer je in de natuur een zaadje in de grond stopt komt het ook op en groeit uit tot een sterke plant, de natuur regelt dat zelfs helemaal op eigen houtje en daar wordt niks gespit, geen onkruid verwijderd, geen bladafval weg geharkt en niet regelmatig besloten dat er maar even bijgemest moet worden.

Ik had zoveel vragen…

En toen opeens kwam het antwoord voorbij, in de vorm van een filmpje op Youtube.

Een heel oud filmpje dat godzijdank op youtube geplaatst is. De kwaliteit is niet erg van nu, zeg maar.

Hier zie je een oude Amerikaanse dame, die dus ook eigenwijs was en het echt anders ging doen.

Een dame met pit die tot op hoge leeftijd een enorme oogst uit haar tuin haalde voor haar man en haarzelf om het hele jaar van te kunnen eten. En dat met zo weinig werk dat je het bijna niet kan geloven.

Een moestuin waar alles lukraak door elkaar groeit, je herkent het heus wel. Aan bordjes en tuinplannen doet ze niet. Waar aardappels met lange doorgeschoten slierten gewoon op de grond gemikt worden, stuk of wat bij elkaar, en dan een laag hooi eroverheen. Klaar. Niks geen spitten, of aardappels weer bedekken met aarde. Een laag hooi houdt het licht tegen, het vocht vast en beschermt tegen de brandende zon en zorgt voor goede vruchtbare en losse aarde.

 Wie geen problemen heeft met een oud Engelstalig filmpje kan Ruth Stout op hoge leeftijd bekijken en beluisteren. De ondertiteling is in het Hongaars.