Interview met Wobby van voedselbos “de Langhe Laere”

Iemand die mij al tijden intrigeert is Wobby Langelaar.  Wobby heeft namelijk een voedselbos. Voedselbossen ontstaan hier en daar door bevlogen mensen die zich om uiteenlopende redenen met hart en ziel inzetten een stukje eetbare natuur aan te leggen waar het goed toeven is en waar je geen sierbomen tegenkomt maar alles bedoeld is om te eten.

Maar hoe zit dat nou eigenlijk helemaal? Ik zal de enige niet zijn die er wel duizend vragen over zou kunnen stellen dus trok ik de stoute schoenen aan en vroeg haar de oren van het hoofd. Wie weet moedigt het anderen aan ook te beginnen en anders geeft het op z’n minst informatie en zijn we allemaal weer wat wijzer geworden.

Wobby is geen zweverig type, heel benaderbaar en ontzettend aardig. Altijd druk maar voor dit interview wist ze al heel snel tijd uit te trekken.

Op mijn eerste vraag, om zich even voor te stellen, valt ze meteen met de deur in huis:

Hallo, ik ben dus Wobby, ik ben 68 jaar. Ik ben geboren én opgegroeid in de grote stad Amsterdam. Tegenwoordig woon ik alweer wat jaartjes in een erg klein Zeeuws dorpje met een erg grote naam.

Kun je mij uitleggen wat een voedselbos precies is?

Elk voedselbos kan anders zijn. Van origine is een voedselbos meestal beplanting langs een bosrand en bestaat dan uit verschillende eetbare bomen, struiken en kruiden. Veelal meerjarig maar ook eenjarig bijvoorbeeld dat zichzelf jaar na jaar weer zelf uitzaait. 

Een bos bestaat uit wel maximaal zeven verschillende lagen van begroeiing zo krijg je een dicht begroeid bos. Zoiets willen we ook voor het voedselbos. Verschillende lagen eetbare beplanting.  

Van hoog naar laag zijn dat dus hogere fruitbomen en lagere, klimmers, struiken, kruiden, kruipers, wortels en knollen. Zo is er dan uiteindelijk te eten voor iedereen. Mensen, vogels, andere dieren en natuurlijk de insecten. Iedereen deelt mee in de overvloed!

Hoe heet jouw voedselbos en hoe groot is het eigenlijk?

Ons voedselbos, want ik doe het niet alleen natuurlijk, Wim is er ook nog, is wel 2.4 hectare groot. Het is echte bosrandbeplanting en daarom maar liefst 550 meter lang.

Een hectare is ongeveer twee voetbalvelden, dan kun je je er iets bij voorstellen misschien.

Het heet “de Langhe Laere” en dat komt weer van het woord “laar” dat open plek in het bos betekent. 

Hoe kwam je op het idee een voedselbos te beginnen? 

We hebben vijf jaar een flinke moestuin gehad en daar een echt paradijs van gemaakt. Opeens kregen we te horen dat we weg moesten. Dan moet je ergens anders weer helemaal opnieuw gaan beginnen.

We wilden niet het risico lopen dat we weer weg moesten dus besloten we zelf land te kopen, op land beginnen dat echt van ons is. We hadden wel wat gehoord over voedselbossen en zijn ons toen gaan inlezen. En toen zijn we gewoon maar begonnen.  

Wat is je drijfveer?

Mijn drijfveer is mijn grote verwondering over de natuur en al wat leeft. Daar zijn wij zuinig op en willen graag de ruimte geven aan al wat leeft, ook de mens hoort daarbij, We leven redelijk zelfvoorzienend en dat willen we graag blijven doen

Hoe kwamen jullie aan de grond en hoe betaal je zoiets?

Er was een oude schapenweide te koop langs een zeearm en die hebben we gekocht. Dat was de grootste uitgave maar het is waardevast en zal waarschijnlijk zelfs in waarde toe gaan nemen aangezien het weidegrond was en nu landbouwgrond is.

Geld op de bank is niets waard en wij zien dit als een goede investering van ons spaargeld.  Net als bij het kopen van een huis komt er even wat papierwerk bij kijken maar dan is de grond wel van jezelf.

Wanneer zijn jullie eigenlijk begonnen en hoe makkelijk of moeilijk was het?

We hebben het bos in oktober 2017 in gebruik genomen. Dus dat is nu een jaar geleden. Tot april konden we weinig doen omdat het er echt drijfnat was. Vanaf april tot nu toe is het er juist weer heel erg droog waardoor veel zaaigoed niet of nauwelijks opkwam. Water geven is geen optie, daar is echt geen beginnen aan op zo’n stuk grond.

Door het hoge gras zijn gelukkig maar weinig jonge boompjes verdroogd. We hebben echt erg slechte omstandigheden gehad, er zijn dingen mislukt maar er zijn ook heel veel andere zaken zijn juist weer heel erg goed gegaan. 

Bomen zijn traag! Denk je er al bij leven de vruchten van te plukken?

Volgend jaar kunnen we al wat kleinfruit en pruimen verwachten! En over drie jaar zullen er druiven  zitten aan de honderd druivenstruiken die we geplaatst hebben.

We hebben verschillende meerjarige gewassen neergezet en daar kunnen we nu al van eten. En natuurlijk zijn er de eenjarigen, daar plukken we nu al de vruchten van. We laten ze ook bloeien zodat ze zichzelf weer uit gaan zaaien.

Staan er echt alleen bomen en planten om van te eten?

We hebben ondertussen zeker duizend bomen geplant. Die zijn niet allemaal eetbaar, er zitten ook veel hulpbomen bij die gaan zorgen voor de vruchtbaarheid want het is de bedoeling dat het land zichzelf gaat onderhouden. 

Doen jullie het echt met z’n tweetjes of hebben jullie hulp?

Wat echt een luxe is, is dat we hulp hebben gekregen van een landbouwarchitect! Hij helpt gratis mee, uit idealisme. Hij heeft een cursus gegeven en samen met die cursisten hebben we toen een plan en een tekening gemaakt en gingen we aan de slag.

Eens in de twee maanden zijn er een of twee werkdagen. Dan komt er een groep meedoeners, zoals wij ze noemen. Dat zijn er niet zoveel en niet uit het dorp zelf. Dan kunnen er wat grotere klussen aangepakt worden. Ze helpen met van alles want zulke grote zware klussen zijn nauwelijks te behappen voor twee mensen. 

Hoe leerzaam is het hele proces tot nu toe geweest?

Heel leerzaam! Van deze landbouwarchitect leren we ontzettend veel! Bijvoorbeeld dat we onze ecologische voetafdruk helemaal niet zo klein mogelijk hoeven te maken. We kunnen onze voetafdruk beter zo groot mogelijk maken maar dan wel op de juiste manier. 

Hij heeft ons ook geleerd dat de natuur geen kringloop is maar een open spiraal. Een spiraal die steeds rijker en overvloediger is, maar dat is een stuk theorie.

Liep je niet tegen een bestemmingsplan aan voor de grond?

Het was weidegrond en daar mochten we verschillende dingen mee doen. Toen we bij de gemeente informeerden of we er een voedselbos mochten beginnen zei men meteen nee. Ze hadden er nog nooit van gehoord en dus werd het een keiharde afwijzing. 

We hebben de gemeente de gemeente gelaten en zijn gewoon begonnen. Als ze nu vragen wat we aan het doen zijn dan noemen we het een boomgaard met eetbare onderbegroeiing. Dat begrijpen ze tenminste. Inmiddels zullen ze het wel weten, er is veel belangstelling voor voedselbossen gekomen in het laatste jaar.

Woon je er ook op of mag je er niks op bouwen?

Nee, we wonen er niet en mogen er ook niet bouwen. We hebben er een paardentrailer neergezet voor al het werkmateriaal en gereedschap, dat wordt toegestaan. En natuurlijk bouwen we er een bijenstal, die is aan drie kanten dicht en  dat wordt gedoogd. 

Wat vindt de omgeving er eigenlijk van? 

Langs de Langhe Laere loopt een natuurwandelpad en de meeste mensen zijn erg enthousiast, sommigen komen regelmatig even langs voor een praatje. Sinds Juli hebben we een kraampje aan de deur met producten van ons voedselbos en dat vindt men toch ook wel erg leuk vooral omdat er, behalve een bakker, geen winkels in het dorp zijn.

Mag iedereen er zomaar gaan plukken?

Iedereen die ons meehelpt mag ongebreideld oogsten, ja. Zo help je elkaar.

Loop je wel eens tegen verassingen aan zoals wildkampeerders, wildplukkers of snoeiende gemeente?

Nog niet meegemaakt! Er komt wel eens een wandelaar of er zit een visser met zijn hengels. Een paar kinderen hebben van de zomer een vlot gemaakt in de vaart maar die hadden mij dat eerst netjes gevraagd

Kan iedereen komen helpen of een kijkje nemen?

Er zijn al twee openbare tuindagen geweest waar veel mensen op af kwamen. Dat zullen we dus ook regelmatig blijven doen. En wanneer mensen vragen of ze langs kunnen komen en ik heb toevallig tijd dan kan dat ook. 

Waar valt het eigenlijk onder? Biologisch? Permacultuur..?

Om  biologisch te mogen zijn moet je eerst een ingewikkeld en peperduur keurmerk aanvragen. Daar beginnen we niet aan. Het is geheel ecologisch met wat principes uit de permacultuur. We doen ons best het zo efficiënt mogelijk aan te pakken met hulp van de natuur zelf.

Hoe kom je aan al die bomen, planten en zaden?

Die kopen, stekken en enten we. We worden niet gesubsidieerd want daar zitten veel te veel regels aan die niet bij een voedselbos of bij ons passen. Zo blijven we onafhankelijk en we doen dan ook veel met gesloten beurs.

Er wordt geruild en mensen gunnen ons soms wat. Wanneer er wat geld is van de verkoop van producten in het kraampje dan kopen we daar weer boompjes van bijvoorbeeld. 

Wie gaat het stokje van jullie overnemen als jullie het niet meer kunnen doen?

Mijn kinderen, ik heb er vier, zijn allemaal zeer belangstellend. Mijn zoon heeft zelfs de cursus gevolgd en misschien ziet hij er zoveel in dat hij over een tijdje hier komt wonen. Voorlopig zit hij nog in Brazilië waar hij werkt aan een bijzonder project. 

Twee dochters wonen ook in het buitenland en eentje woont er in Nijmegen. Dat is ook best ver helaas. Zij is imker en heeft ook veel belangstelling. 

Levert het financieel wat op?

Ook al is ons voedselbos een verdienmodel, voorlopig is het een dure hobby. Geld verdienen hoef ik niet zo nodig, als er maar genoeg is om bijvoorbeeld bomen te kopen en het bos te kunnen onderhouden dan ben ik al blij. Dat is het belangrijkst!

Wat is je droom?

Mijn droom is dat er heel veel vogels, bijen, vlinders, libellen en andere dieren in ons voedselbos komen wonen. Dat het een oase van rust is waar je al je zintuigen kunt laven. Dat je weer weet dat je leeft!

Waar ben je bang voor?

Dat er op een dag geen bijen, vlinders en andere insecten meer zijn en er ook geen vogel meer te bekennen is…

Hoeveel werk zit er per week in?

Vijf dagen in de week een paar uurtjes zijn wij ermee bezig dus dat valt nog best mee!

Het klinkt bijna eenvoudig. Kan iedereen een voedselbos beginnen?

Iedereen kan voedselbomen en struiken planten maar dan heb je nog geen voedselbos natuurlijk. Vanaf een halve hectare zou het moeten kunnen. 

Heb je een website of meer informatie voor wie belangstelling heeft?

Er is een openbare facebookgroep: Voedselbos “de Langhe Laere” die een leuk inkijkje geeft. Klik op de blauwe tekst en je komt meteen op de juiste plek terecht. 

Alle foto’ s zijn afkomstig van Wobby zelf,waarvoor dank!